Insulinooporność – czym jest? Jak rozpoznać insulinooporność? Leczenie insulinooporności

Insulinooporność co to jest? To stan określany, jako upośledzona wrażliwość na insulinę. Jest to zaburzenie, które polega na zmniejszonej wrażliwości i odpowiedzi organizmu, a także jego tkanek na działanie insuliny — hormonu, który jest odpowiedzialny za prawidłową regulację stężenia cukru we krwi oraz gospodarki tłuszczowej. Insulinooporność jest stanem chorobowym, którego nie należy lekceważyć. Nie leczona, jest bardzo niebezpieczna, gdyż może prowadzić do rozwoju choroby, jaką jest cukrzyca typu 2, bądź innych chorób. Szczególnie ostrożne powinny być osoby, które zmagają się z nadwagą oraz otyłością. Rozwój insulinooporności u takich osób jest zdecydowanie największe. Jednakże choroba ta może również dotknąć osób, które są szczupłe, i u których zdiagnozowano inne choroby związane np. z wątrobą. Poznaj przyczyny oraz objawy insulinooporności. Czy insulinooporność można wyleczyć?

Insulinooporność

Insulinooporność jest to zmniejszona wrażliwość organizmu na działanie insuliny. Konsekwencją stanu chorobowego, jakim jest insulinooporność, jest szereg zaburzeń metabolicznych, do których należą m.in.

• wzmożona produkcja glukozy przez wątrobę,
• problemy z wychwytywaniem cukru przez tkanki obwodowe organizmu oraz mięśnie szkieletowe,
• a także problemy z prawidłową przemianą tłuszczów poprzez zwiększenie krążących wolnych kwasów tłuszczowych.

Problemy z prawidłową wrażliwością na insulinę jest wyrównywany przez coraz większą produkcję insuliny w organizmie. Stan ten, określany jest jako hiperinsulinemia. Na początku stanu związanego z insulinoopornością ilość produkowanego hormonu jest możliwa do pokrycia i zaspokojenia potrzeb organizmu. Wraz z czasem trwania choroby i zaburzenia, rozwija się samonapędzający się cykl, kiedy hiperinsulinemia zwiększa insulinooporność a ona z kolei hiperinsulinemię. W przypadku, gdy dochodzi do wyczerpania się mechanizmów regulacyjnych, rozwijają się zaburzenia węglowodanowe oraz dochodzi do rozwoju stanu przedcukrzycowego. W późniejszym etapie może dojść do cukrzycy typu 2 bądź chorób układu sercowo naczyniowego.

Czy to już choroba?

Insulinooporność jest to stan, który nie jest odrębną jednostką chorobową. Należy jako część do tzw. zespołu metabolicznego, grupy chorób, które często uwidaczniają się jednocześnie u jednej osoby, a także są ze sobą ściśle powiązane. Do wskazanej grupy chorób należą: otyłość, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia związane z metabolizmem trójglicerydów, podwyższonym cholesterolem, a także poziomem cukrów we krwi na czczo równym wartości 100 mg/dl bądź wyższym. Według dostępnych badań wszyscy otyli pacjenci z nadciśnieniem tętniczym i u około 40% szczupłych pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym, diagnozuje się zwiększone wartości stężenia insuliny we krwi.

Insulinooporność przyczyny i czynniki ryzyka

Insulinooporność bardzo często może mieć podłoże genetyczne. Dzieje się tak w przypadku, gdy organizm człowieka wytwarza hormon strukturalnie nieprawidłowy, określany jako tzw. zespół zmutowanej insuliny.

Zmniejszona wrażliwość na insulinę może występować w wielu chorobach, a mianowicie:
u pacjentów leczących się na:

• przewlekłą niewydolność serca
• nadciśnienie tętnicze
• nadczynność oraz niedoczynność tarczycy
• nadczynność kory nadnerczy
• akromegalia
• pheochromocytoma
• choroby nowotworowe
• zaawansowana niewydolność nerek
• ostre oraz przewlekłe stany zapalne organizmu
• choroby narządów np. wątroby i stan marskości wątroby
• hemochromatoz

Na rozwój insulinooporności są również narażone osoby nadwagą i otyłością, gdyż tkanka tłuszczowa w organizmie powoduje, że są oni najbardziej oporne na działanie insuliny.

Zlokalizowana w ciele tkanka tłuszczowa, szczególnie tkanka brzuszna, przyczynia się do rozwoju insulinooporności i pojawia się tak zwany brzuch insulinowy. Dzieje się tak poprzez produkcję substancji hormonalnych, posiadających działanie przeciwnie do insuliny. Substancje te zatrzymują efekty jej działania, a także przyczyniają się do wytwarzania bezpośrednio do krwi tzw. wolnych kwasów tłuszczowych (WKT).

Wraz z ich nadmiarem, organizm zaczyna wykorzystywać je, jako główne źródło energii, zamiast pobierania glukozy. Przez co nie jest ona spalana w tkankach, a poziom cukrów we krwi nie spada, a wzrasta. Organizm w konsekwencji zwiększa produkcję insuliny, aby móc utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi.

Inne czynniki powodujące możliwe ryzyko zachorowalności na insulinooporność:

• Wiek – wraz z wiekiem, wzrasta ryzyko rozwoju choroby. Insulinooporność jest naturalną częścią procesu starzenia się organizmu. Warto mieć świadomość, że ze starzeniem się organizmu, zwiększa się również nieprawidłowa wrażliwość tkanek człowieka na insulinę.
• Płeć – szczególnie u mężczyzn, o wiele częściej diagnozuje się problem związany z otyłością brzuszną. Czynnik ten, określany jest, jako czynnik wysokiego ryzyka, związany z rozwojem nieprawidłowej wrażliwości na insulinę.
• Mała aktywność fizyczna
• dieta wysokokaloryczna
• Przyjmowanie leków powodujących cukrzycę (glukokortykoidy, diuretyki tiazydowe, inhibitory proteazy HIV,
• pigułki antykoncepcyjne, diuretyki pętlowe, blokery kanału wapniowego)
• spożywanie alkoholu
• palenie tytoniu
• ciąża

Jakie choroby może powodować insulinooporność?

• Choroby układu sercowo-naczyniowego – głównie miażdżyca
• Niealkoholowa stłuszczona choroba wątroby – insulinooporność zwiększa częstość występowania niealkoholowej stłuszczonej choroby wątroby, która zwiększa również oporność tkanek na insulinę
• Zespół policystycznych jajników PCO lub PCOS – niektórzy specjaliści przypuszczają, że nadmiar insuliny może stymulować niektóre komórki jajnika do wytwarzania męskich hormonów. Mogą być powodem rozwoju PCOS u kobiet, które posiadają skłonność genetyczną do występowania tego zaburzenia.
• Cukrzyca typu 2 z tego względu, że nieustanne utrzymywanie na nieodpowiednio wysokim poziomie insuliny, znacząco obciąża trzustkę. W efekcie z czasem skuteczność jej pracy maleje, powodując zmniejszoną ilość produkowanej insuliny, co w konsekwencji może doprowadzić do wystąpienia cukrzycy oraz jej objawów.

Insulinooporność objawy

Stan chorobowy związany z insulinoopornością może nie przejawiać żadnych objawów — insulinooporność utajona, ale także może przejawiać na różne sposoby. Pacjenci którzy bardzo dobrze znają swój organizm oraz podejrzewają insulinooporność objawy, zauważają w miarę szybko. Do objawów oporności na insulinę zalicza się:

• problemy związane z gospodarką węglowodanową organizmu,
• podwyższony poziom cholesterolu we krwi,
• wyższy niż normalny poziom trójglicerydów we krwi,
• otyłość szczególnie typu andoidalnego,
• nadciśnienie,
• podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi.

Diagnostyka wrażliwości na insulinę

Jak zbadać insulinooporność? Badania, które mogą potwierdzić bądź wykluczyć problemy związane z nieprawidłową wrażliwością na insulinę to:

• Doustny test obciążenia glukozą,
  
  badanie polega pobraniu krwi na czczo i określeniu wartości insuliny. W kolejnym kroku badania podaje się 75 g glukozy rozpuszczonej niewielkiej ilości wody, a następnie obserwacji reakcji organizmu na wypicie roztworu. Próbki krwi pobiera się kolejno po 1 godzinie po 2 oraz i 3 od wypicia roztworu. Na podstawie wyników określa się wydzielanie insuliny, szybkość regulacji poziomu glukozy we krwi, a także szybkość jej wchłaniania do tkanek organizmu.
  
  
• Metoda HOMA
  
  Pacjentowi, który zgłosił się na badanie, zostaje pobrana krew na czczo. Z próbki krwi określa się wartość stężenia cukru i insuliny we krwi. Na podstawie wyników, wykorzystując odpowiedni wzór, wylicza się tzw. wskaźnik Homa, czyli wskaźnik insulinooporności
  
  
• Metoda klamry metabolicznej
  
  W celu określenia parametru GIR, czyli szybkości wlewu glukozy – badanie to wykonuje się wyłącznie do badań klinicznych. Powyższe badanie polega na jednoczesnym podaniu pacjentowi glukozy oraz insuliny w kroplówce. Ilość insuliny jest stała, a ilość glukozy jest zmienna. Metoda ta wykazuje największą skuteczność w diagnostyce insulinooporności. Pozwala określić, rzeczywisty jej stopień w przeciwieństwie do metody HOMA, która może w niektórych przypadkach przedstawiać niejednoznaczne wyniki. Niestety metoda ta, ze względu na złożoność oraz koszty związane z wykonaniem badania, nie jest realizowana zbyt często, gdyż niewiele osób się go podejmuje.

Leczenie insulinooporności

Jak leczyć insulinooporność? Osoby z nadmierną masą ciała, aby obniżyć stężenie insuliny, powinny w bardzo szybki sposób pozbyć się zbędnych kilogramów. Jakie pytanie pada bardzo często wśród osób zmagających się z przypadłością jaką jest insulinooporność co jeść? Pomocna, przy jakim stanie jest insulinooporność dieta z niskim indeksem glikemicznym. Pierwszym krokiem, który muszą wykonać osoby chorujące na insulinooporność, jest wizyta u dietetyka bądź diabetologa.

W przypadku, gdy przyjmowane leki przyczyniają się do insulinooporności, lekarz prowadzący powinien zdecydować czy należy je zmienić na inne. W przypadku gdy oporność na insulinę jest konsekwencją związaną z nadmierną produkcją hormonów, które działają przeciwnie do insuliny, konieczne jest podjęcie specjalistycznego leczenia, aby móc je obniżyć.