Półpasiec jest jedną z ostrych chorób zakaźnych którą wywołuje ten sam wirus co ospę wietrzną. Charakterystyczne przy chorobie jaką jest półpasiec objawy to głównie wysypka na ciele i silny ból. Półpasiec — kto może zachorować, jaka przebiega choroba i jej postacie? Jak leczyć półpasiec? Czy półpasiec jest zaraźliwy? Czy choroba jest skomplikowana i czy jej powikłania są poważne?
Co to jest półpasiec?
Po łacinie Zoster — czyli półpasiec to bardzo nieprzyjemna choroba. Niestety każdy może na nią zachorować. Mimo iż półpasiec i ospa wietrzna mają różne objawy, to łączy ich to, że obie choroby są wywoływane przez ten sam wirus: Human Herpesvirus-3 – HHV-3. Do zarażenia dochodzi drogą kropelkową. Oznacza to, iż jeśli chory przebywający w naszym otoczeniu dość dużo kicha czy kaszle można być prawie pewnym, że niestety choroba może również nas dopaść.
Ryzyko zachorowania na półpasiec
Półpasiec u dzieci jest rzadkością. Ryzyko rozwoju półpaśca wzrasta wraz z wiekiem. Osoby po 50 roku życia są o wiele bardziej narażone na zarażenie. Zagrożenie wzrasta również u pacjentów chorych na raka, a także osób, które są nosicielami HIV, czy też u osób po przeszczepach.
Osoba, która przechorowała już półpasiec, zazwyczaj posiada odporność na całe życie. Dość często można spotkać na forach internetowych zapytania typu: „czy półpasiec zwiastuje raka”, rozwój tej choroby nie oznacza raka. Jednak nawrót półpaśca powinien skłaniać do wykonania dokładnych badań w kierunku chorób nowotworowych (przykładowo: chłoniak, białaczka) i chorób związanych z osłabioną odpornością organizmu.
Półpasiec objawy jak je rozpoznać?
Pierwsze objawy półpaśca są często bardzo nietypowe i mogą wskazywać na najzwyklejsze przeziębienie.
Półpasiec objawy:
- ból gardła
- podwyższona temperatura
- słabość
W późniejszym czasie w miejscu pojawienia się wirusa, nerwy czuciowe i unerwiona przez pnie skóra ulegają zapaleniu. Najczęstszym objawem jest ból dotkniętego nerwu. Odczucie bólu zazwyczaj jest jako piekący i bardzo silny.
Po 2-3 dniach na skórze w bolesnym obszarze rozwija się wysypka pęcherzykowa z zapalną reakcją skóry (jest to najczęstsze, ale półpasiec, chociaż rzadko, może nie mieć wysypki). Przez około 4 dnie może przybywać nowych pęcherzyków. Podobnie jak w przypadku choroby jaką jest ospa wietrzna, pęcherze zamieniają się w grudki, które wysychają i pokrywają się skorupą przez kilka dni, tworząc bolesne strupki.
Półpasiec lokalizacja występowania
Półpasiec na twarzy występuje bardzo rzadko – zmiany skórne najczęściej znajdują się na tułowiu, rzadziej na rękach lub nogach. Cechą charakterystyczną jest to, że pojawiają się tylko na połowie ciała, stąd nazwa choroby – półpasiec. Wysypka jest swędząca, ale drapanie nie złagodzi objawów, ponieważ półpasiec jest stanem neurologicznym, a nie stanem skóry, a źródłem problemu są komórki nerwowe. Najlepiej, aby zmiany skórne również nie były zeskrobywane. Istotne jest to również, aby nie dochodziło do nadkażenia bakteryjnego.
Chorujący na półpasiec zwykle nie ma wysokiej temperatury, ale mogą wystąpić m.in. bóle głowy, ogólne osłabienie i zmęczenie organizmu.
Półpasiec rodzaje
- Zlokalizowany na oku — Półpasiec oczny — owrzodzenia oraz zmiany pojawiają się w okolicach oka i mogą zaatakować spojówkę, oraz rogówkę oczną. Jeśli profesjonalne leczenie okulistyczne nie zostanie szybko rozpoczęte, powikłaniami półpaśca ocznego może być porażenie nerwu poruszającego okiem (którego wynikiem jest np. opadanie powiek), naruszenie oraz uszkodzenie gałki ocznej, a także istnieje możliwość utraty wzroku i ślepota.
- Półpasiec ucha — wysypka pojawiająca się w okolicach małżowiny usznej oraz przewodu słuchowego. Może również zaatakować błonę bębenkową i powodować silny ból ucha. Nieleczony półpasiec może powodować szumy uszne, a także nieodwracalną utratę słuchu.
- Półpasiec ogólny lub rozsiany — cechą charakterystyczną są zmiany rozsiane na ciele (te rodzaj półpaśca najczęściej związanymi jest z chłoniakiem czy też przerzutami nowotworowymi).
- Półpasiec zgorzelinowy — gdy po wystąpieniu krostek pojawiają się jeszcze owrzodzenia.
- Półpasiec krwotoczny — w ciężkich przypadkach może nawet dochodzić do wylewów krwi do skóry.
Jaka przebiega diagnoza oraz leczenie półpaśca?
Osoba która zachorowała, zadaje sobie pytanie: “Czy półpasiec zniknie sam?” Czy w chorobie jaką jest półpasiec leczenie, można ograniczyć do domowych sposobów?
Znaczna część pacjentów, których dotknęła choroba, liczą, że poradzą sobie sami z problemem. Jednak lepiej ze zdrowiem nie eksperymentować i nie ryzykować. Niestety w chorobie, jaką jest półpasiec, leczenie musi przebiegać prawidłowo, gdyż brak odpowiednich działań może prowadzić do różnych powikłań w organizmie. Niezwłocznie po zauważeniu objawów należy skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią dziwne plamy krostki czy owrzodzenia na skórze.
Aby lekarz mógł zdiagnozować półpasiec, nie wystarczy niestety teleporada, konieczne jest, aby doktor przeprowadził dokładny wywiad, gdyż musi zweryfikować oraz sprawdzić, czy nie ma podejrzanej wysypki na ciele. Po analizie i dokładnej konsultacji dopiero wówczas może podjąć dalsze kroki.
Czy półpasiec jest zaraźliwy?
Spora część osób zadaje sobie to pytanie. Odpowiedź brzmi jasno: półpasiec to choroba mało zakaźna, ale aby nie zagrażać innym i nie narażać ich w żaden sposób, należy pozostać w domu przez 2-3 tygodnie. Niestety nie ma jednego skutecznego lekarstwa na półpasiec ani maści, która mogłaby pomóc wyleczyć całkowicie półpasiec. Lekarze zwykle przepisują leki przeciwbólowe oraz przeciwwirusowe.
Aby skuteczność leku była na wysokim poziomie i chory mógł szybciej wrócić do normalnego funkcjonowania i codziennych czynności, leczenie należy rozpocząć w ciągu pierwszych 2 dni od rozpoczęcia i rozpoznania choroby. Dodatkowo czasami w przypadku silnego bólu, lekarze przepisują również zastrzyki z witaminy B1 oraz witaminy B12.
Po około 2 do 3 tygodniach półpasiec znika i zwykle już więcej nie wraca. Wyjątkiem są osoby z bardzo osłabionym układem odpornościowym (np. osoby z AIDS lub osoby które przechodzą chemioterapię). Dzieje się tak, zwłaszcza u osób starszych, gdy ból utrzymuje dość długo pomimo zagojenia się uszkodzonej skóry – to neuralgia popółpaścowa. Może potrwać od kilku miesięcy, a nawet i długie lata.
Długotrwale przedłużające się nerwobóle, które pojawiają się po ustąpieniu półpaśca, bywają wskazaniem do przeprowadzenia leczenia neurologicznego. Podczas leczenia podaje się leki przeciwbólowe, prowadzi się do naświetlania bolesnego obszaru oraz stosuje się krótkofalową diatermię.
Półpasiec powikłania
Sposób, w jaki organizm radzi sobie z chorobą, zależy w dużej mierze od sprawności układu odpornościowego organizmu. Gdy jego działanie jest bez zarzutu wówczas, choroba znika dość szybko.
Tylko w rzadkich przypadkach skóra na której pojawiły się zmiany, będzie bliznowata lub przebarwiona. Najczęstsze powikłania po półpaścu dotyczą głównie wzroku i słuchu.
Poważne powikłania półpaśca obejmują:
- Zapalenie rogówki i zapalenie błony naczyniowej oka
- Paraliż mięśni lub nerwów pozwalających na poruszanie gałkami ocznymi
- utrata wzroku i ślepota
- częściowy ubytek słuchu
- porażenie nerwu twarzowego
W przypadku osłabienia układu odpornościowego np. w stanie po przeszczepie lub u osób poddawanych leczeniu onkologicznemu mogą również wystąpić m.in.:
- uraz nerwu czaszkowego
- zapalenie opon mózgowych
- zapalenie mózgu
- Ujawnienie zespołu Guillain-Barré (uszkodzenie osłonki nerwu – tzw. mielina powodująca paraliż)
Aby zapobiec groźnym powikłaniom u osób z obniżoną odpornością, chorzy są zwykle leczeni w szpitalu z powodu półpaśca. Na szczęście w przypadku przechorowania na półpasiec istnieje bardzo małe prawdopodobieństwo ponownego zachorowania, gdyż raz chory, który przeszedł tę chorobę, najczęściej posiada odporność do końca życia. Jednak ponowne zakażenie tą chorobą powinno stanowić motywację do dalszych badań nad chorobami nowotworowymi (chłoniak, białaczka) oraz chorobami związanymi z niedoborem odporności.
Półpasiec zarażenie
Z racji, iż zarówno półpasiec, jak i ospa wietrzna wywoływane są przez ten sam rodzaj wirusa, mylne jest stwierdzenie, że jeśli przechoruje się ospę, posiada się również odporność na półpasiec. Otóż nie.
Ospa wietrzna dotyka przede wszystkim małe dzieci. Niestety odporność, którą się otrzymuje po przechorowaniu ospy, nie daje gwarancji na to, że nie złapiemy i nie będziemy chorzy kiedyś na półpasiec.
Dochodzi do tego, ponieważ wirus przeszedł w stan uśpienia w tak zwanych zwojach nerwów czuciowych zlokalizowanych w pobliżu rdzenia kręgowego, czekając na atak w sprzyjających warunkach. Występuje i pojawia się, gdy organizm jest osłabiony, przykładowo podczas infekcji dróg oddechowych. Ciekawostką może być to, iż dorośli, którzy nie chorowali na ospę wietrzną w dzieciństwie, mogą zachorować na półpasiec po kontakcie z dzieckiem, które choruje na ospę. Dlatego w tego typu kontaktach należy zachować szczególną ostrożność.
